(…) Wszystko początkowo może nasuwać skojarzenia z jakąś pokręconą wersją chic lit. W krzywym zwierciadle oglądać bowiem możemy czterdziestoletnią Cheryl, która cierpi na globus hystericus i nerwicę natręctw. Jej system korzystania z mieszkania (nie ma to raczej nic wspólnego ze swobodnym życiem w nim) to zestaw zasad stosowanych na co dzień, polegających m.in. na używaniu wciąż tych samych naczyń, a także wychodzeniu z domu podczas prac ogrodnika (bohaterka nie potrafi rozmawiać z ludźmi, woli ich unikać). W jej świecie wszystko wydaje się być na opak: firma, w której pracuje, jest pastiszem poważnej instytucji (przezabawny opis wdrożenia do niej japońskich zasad), a zauroczenie jednym z członków zarządu i rozmowy z nim ostatecznie zmieniają się w dziwaczną decyzyjność w sprawie związku sześćdziesięcioletniego mężczyzny z szesnastolatką. Cheryl – kobieta bezdzietna marzy o uczuciu macierzyńskim, jakiego doznała jako dziecko, trzymając w ramionach noworodka. Do dziś szuka tego ideału – nazwanego Kubelkiem Bondym – w każdym napotkanym niemowlaku.
Gdy w jej mieszkaniu pojawia się Clee, świat Cheryl zmienia się całkowicie. Ta młoda kobieta budzi w niej odrazę swoim bałaganiarstwem, brudem, a jednocześnie rodzi się między nimi dziwna relacja, zbudowana na codziennej agresji. Ta córka szefostwa zmienia ją i – o dziwo – wyzwala z narzuconych przez społeczeństwo, ale i samą siebie, ram i stereotypów. Utarte drogi i zasklepiała maska muszą zniknąć, a wtedy pojawia się zagubienie i szukanie odpowiedzi na pytanie o tożsamość, o relacje z innymi, o emocje i pragnienia.
Wszystko to obserwujemy oczami Cheryl, poprzez jej pełen absurdalnych pomysłów i wyobrażeń umysł. Fabuła zaskakuje, decyzje bohaterki jeszcze bardziej. Narracja jest szalona, prowadzi nas nieoczywistymi drogami, zmusza do refleksji, śmiechu, zdziwienia. Nic nie jest tu przewidywalne.
Jednak pod tą zwariowaną opowieścią kryje się przede wszystkim pytanie o człowieka – o to, na ile utarte schematy, znajome ścieżki blokują przed odkryciem siebie prawdziwego. To także narracja o samotności, nieodłącznej towarzyszce każdego z nas, o ciągłych potknięciach w relacjach z innymi. Miranda July pozwala przejrzeć się nam w zwariowanej Cheryl i poczuć tę nerwową gulę w gardle. Niesamowita lektura. (…)
Szuflada.net o Pierwszym bandziorze
Autorzy Pauzy, o których mowa w recenzji
O AUTORZE
Miranda July urodziła się w Vermont, obecnie mieszka w Los Angeles. Jest twórczynią filmów, artystką i pisarką. Jej filmy zdobyły nagrodę specjalną jury na Sundance Film Festival i cztery nagrody na festiwalu w Cannes, w tym Złotą Kamerę. Proza July ukazywała się na łamach „The Paris Review”, „Harper’s” i „New Yorkera”, a jej zbiór opowiadań No One Belongs Here More Than You (Pasujesz tu najlepiej) (2007) został nagrodzony Frank O’Connor International Short Story Award i opublikowany w dwudziestu trzech krajach.
Pierwszy bandzior (tytuł oryginalny: The First Bad Man), wydany dotąd w ponad dwudziestu krajach, to pierwsza książka jej autorstwa, która ukazała się po polsku, w lutym 2018 roku – była drugą książką wydaną przez Pauzę. Pasujesz tu najlepiej ukazało się w na początku 2019 roku, zaś najnowsza, nominowana do najbardziej prestiżowej amerykańskiej nagrody literackiej National Book Award powieść Na czworakach ukazała się we wrześniu 2024 roku, kilka miesięcy po premierze w USA.
Zdjęcie autorki:
Copyright © Jean-Francois DEROUBAIX/Gamma-Rapho/Getty Images
Książki Pauzy wspomniane w recenzji
Promocja