„Być mięsem” – recenzja Bernadetty Darskiej – Eimear McBride, „Coś nie tak. Kobiecość i wstręt”
Esej Eimear McBride to połączenie z jednej strony narracji zaangażowanej i przykład zabrania głosu w sprawie, z drugiej kulturoznawczego i socjologicznego namysłu jednocześnie. Autorka w oskarżycielskim tonie stwierdza istnienie powiązania kobiecości ze wstrętem i pokazuje, jak dyscyplinująca, odbierająca głos, uprzedmiotawiająca i oparta na lekceważeniu jest to praktyka. Ów tytułowy wstręt to sugerowanie kobietom, że są zawsze nie do końca doskonałe – za niskie lub za wysokie, za chude lub za grube, mają za mały biust lub za duży, są za bardzo owłosione lub zbyt mało uwagi poświęcają pielęgnacji swojego ciała, są zbyt pruderyjne lub puszczalskie. To oczywiście nie cała lista zarzutów, które w zależności od sytuacji wykorzystywane są do podważania poczucia własnej wartości. Kobieta poddawana jest nieustannej kontroli. Ci, którzy dokonują oceny, uzurpują sobie prawo do sprawowania władzy nad kobiecym ciałem i wierzą, że posiadają kompetencje, by uprzedmiotowione cudze ciało kreować zgodnie z własnym wyobrażeniem. McBride pisze o mięsie. Jej refleksja kojarzy mi się ze świetną powieścią Marie Darrieussecq „Świństwo”. W tym nieoczywistym i brutalnie obnażającym reguły współczesności utworze kobieta zamienia się w maciorę. Mamy więc do czynienia z rozgrywaniem tego wszystkiego, co skojarzone jest z mięsem – do jedzenia, do żarcia, do spożywania, do zabijania, do używania i do porzucania. Między pożądaniem a kontrolą i odrzuceniem ze wstrętem istnieje cienka granica. O niej także pisze McBride, precyzyjnie odsłaniając proceder, który nadal ma się dobrze i który traktowany jest jako coś przezroczystego i niejednokrotnie neutralnego etycznie. Tymczasem – i chyba to jest szczególnie uderzające w eseju autorki – kształtowanie kobiecego ciała zaczyna się już w dzieciństwie, a niewidoczne niekiedy lub ignorowane nakazy wpływają na dalsze życie dziewczyny i kobiety, odbierając im wolność i wybór w decydowaniu o własnym ciele. Warto.
Bernadetta Darska
Autorzy Pauzy, o których mowa w recenzji
O AUTORZE
Eimear McBride urodziła się w Liverpoolu, jako trzylatka wyjechała z rodzicami do Irlandii, skąd pochodzili. Dzieciństwo spędziła na wyspie,
a w wieku siedemnastu lat przeprowadziła się do Londynu, gdzie zaczęła studia w The Drama Centre, choć ostatecznie nie została aktorką.
Pierwszą powieść, A Girl Is a Half-formed Thing, napisała w zaledwie sześć miesięcy, ale na jej publikację czekała aż dziewięć lat, do 2013 roku. Książkę nagrodzono między innymi Goldsmiths Prize, Desmond Elliott First Novel Award oraz Baileys Women’s Prize for Fiction. W 2016 roku opublikowano drugą powieść, Pomniejsi wędrowcy, (także nagrodzoną Goldsmiths Prize oraz James Tait Black Memorial Prize), zaś w 2020 roku trzecią, najnowszą powieść autorki, The Strange Hotel. Pomniejsi wędrowcy, w przekładzie Marii Zawadzkiej-Strączek, trafiają do rąk polskich czytelników wraz z esejem Coś nie tak. Kobiecość i wstręt, w przekładzie Agi Zano.
